جمهوری تالش مغان (ایران شمالی)
اعلام این جمهوری واکنشی در برابر ظلم تاریخی به قومیتی بود که حدود پنجاه سال بصورت رسمی از تاریخ حذف شده بودند ، قومی بنام تالش .
از سال 1938 میلادی نام قوم یك و نیم میلیون نفری تالشها بصورت رسمی از کتب و اسناد رسمی اتحاد جماهیر شوروی حذف شد و نام بردن از این قومیت ممنوع اعلام گردید و برای حذف این قوم حکومت شوروی اقدام به عملیاتی سیستماتیک نمود به شامل مهاجرت اجباری ،
یک نمونه آن سرشماری عمومی سال 1989 بود. در این آمارگیری عمومی برگههای صدهاهزار نفر مردمی كه قومیت خود را تالش نوشته بودند، در عرض دو روز تعویض گردید و در قسمت مربوطه، ملیت آذربایجانی نوشته شد، فقط بعد از اعتراضات مـردم به طور نمادین تعداد تالشها در جمهوری آران و تالش ( آذربایجان ) ، بیست و یك هزار نفر ذكر شده است. یعنی جمعیت یک میلیون نفری تالشان (25%) به کمتر از 1% تقلیل یافت ! (در حالی كه فقط در بعضی از روستاهای تالش، بیشتراز این تعداد تالش زندگی میكند)1.
همانگونه که بیان شد روش نادرست و غلط و سرکوب تالشان منجر به واکنشی گردید که تاکنون جامعه و مردم جمهوری آران و تالش ( آذربایجان ) درگیر آن می باشند .
الهام محمداف از رهبران تالش این واقعه را بصورت زیر تشریح می نماید2 – ترجمه دکتر عبدلی ، تارنمای تالش شناسی- :
" در اوایل ماه ژوئن سال 1993 در شهر گنجه بـا رهبری « صورت حسیناوف» حوادثی رخ داد. اولین كسانی كه در كشور از « صورت حسیناوف» جانبداری كردند و به دفاع از او برخاستند. گروهی از نیروهای میهنپرست لنكرانی بودند كه راس آنها سرهنگ بازنشسته « علیاكرم همتاوف» قرار داشت.